Tarihte bugün: 14 nisan – En Son Haberler

İdari olarak Beyoğlu’nun bir parçası olan Galata, Tophane, Azapkapı va Galata kuleleri içinde kalan yerleşim yerinin adıdır Galata.
 
Osmanlı, Haliç’e ‘Haliç-i Dersaadet’, Boğaz’a ‘Haliç-i Bahri Siyah’ (Karadeniz Boğazı) derdi. Galata, Haliç’le Boğaz’ın kesiştiği noktadır.
 
Antik çağdaki adı ‘Sykai’ ya da ‘Sykaena’ (incirlik) olan Galata, kimi kaynaklarda ‘Sykudis’ olarak geçer.
 
Bu zamanda Galata’nın surlarla çevrili ufak bir kasaba olduğu, bir kilisesi, bir hamammı, bir tiyatrosu, beş değirmeni, 400 hanesi, 40 kent muhafızı bulunmuş olduğu yazılır.
 
‘Gala’ sözcüğü Rumca ‘süt’ anlamına gelir. Galata’nın adının semtteki süthanelere gönderme yaparak türetildiği söylenirse de bu görüşü destekleyen tarihsel destek sunar bulunamıştır.
 
Galata’nın İtalyanca ‘denize inen yol’ anlamına gelen ‘galata’ kelimesinden de türemiş olması muhtemeldir.
 
Ortodoksların, Katolikleri ‘Galus’ olarak adlandırması, Galata’nın bir Katolik kasabası olması ve Anadolu’da Katoliklerin yaşamış olduğu bölgelere ‘Galatea’ denilmesi, semtin adının kökenine ilişkin öteki bir görüştür.
 
I. Justinianus, I. Konstantinus’un dördüncü yüzyılda yaptırdığı Galata surlarını onarım ettirmiş, semt bundan dolayı kısa süre için ‘Justiniana’ ya da ‘Justiniapolis’ olarak anılmıştır.
 
Galata’nın parlak periyodu 12’nci yüzyılda buraya bazı ayrıcalıklarla yerleşen Cenovalılar ile adım atar. Bölge bir ara Venediklilerin eline geçer. 13’üncü yüzyıldan sonrasında bölge Cenovalıların egemenliğinde bir Latin kolonisidir.
 
Galata çeşitli mezheplere, tekkelere, dinsel ayrımlara bağlı Müslüman, Rum Ortodoks, Ermeni (Gregoryen, Katolik, Protestan), Süryani, Keldani, Yuahudi (Romanyot, Karay, Seferad, Aşkenaz), Arap, Çingene, Sırp, Arnavut, Ulah, Cenopvalı, Venedikli, Fransız, Levanten topluluklarıyla varlıklı bir dinler, diller mozaiği oluşturur.
 
19’uncu yüzyılda nüfus artınca yerleşim yukarı doğru kayar, vakit içinde Beyoğlu kurulur. Galata’yı çevreleyen ve Galata Kulesi’nde uç noktaya ulaşan surlar Osmanlılarla beraber yıkılır ve vakit içinde fazlaca azca kalıntı kalır.
 
Gemicilerin ve limanların semti olması sebebiyle hem de bir eğlence merkezi haline gelen Galata sık yangınlarla devamlı yenilenir.
 
Yabancı devlet temsilcilerinin, reformcu sultanların Beyoğlu’na ağırlık vermesiyle büyük kamu binalarına haiz olması imkansız. Gene de Galata her köşesinde tarihsel bir gizemi barındırmaya devam eder.
 
Tarih süresince Haliç’in iki yakasını Galata köprüleri birleştirmiştir. Bizans tarihçileri, Haliç üstündeki ilk köprünün I. Justinianus (altıncı yüzyıl) devrinde yapıldığını, adının ‘Aghios Khalinikos Köprüsü’ bulunduğunu yazar.
 
Yeri tam olarak bilinmemekle beraber, 12 kemerden oluşan bu taş köprünün Eyüp-Sütlüce içinde olması ihtimali yüksektir.
 
Fatih Sultan Mehmet de İstanbul kuşatması esnasında Haliç’e bir köprü yaptırmıştır. Demir halkalarla birbirine bağlanmış ve üstüne kalınca kalaslar çakılmış dev fıçılardan oluşan bu köprü Ayvansaray-Kasımpaşa arasındaymış.
 
Nişancı Mehmet Paşa bu köprünün fıçılardan değil, yan yana demirlenmiş ve kirişlerle birbirine bağlanmış gemilerden oluştuğunu söyler.
 
Galata Köprüsü için ilk girişim II. Beyazıt döneminde yapılmış oldu. Leonardo da Vinci, padişahla temasa geçerek bir Haliç Köprüsü tasarımı sundu.
 
Gerçekleştirilmesi teknik olarak olanaksız görülen bu tasarımın üstünden 350 yıl geçtikten sonrasında ilk Galata Köprüsü, 1845 senesinde, Sultan Abdülmecid zamanında Bezm-i Evren Valide Sultan tarafınca yaptırıldı.
 
Köprüye ‘Cisr-i Cedid’, ‘Valide Köprüsü’, ‘Yeni Köprü’, ‘Büyük Köprü’, ‘Yeni Cami Köprüsü’, ‘Güvercinli Köprü’ adları takılmıştı. Günümüzde yalnızca Galata Köprüsü olarak bilinmektedir.
 
1863, 1875 ve 1912 yıllarında yenilenen Galata Köprüsü, 1912’de oluşturulan son köprü, 1992’de yandı. Yanan köprü onarıldıktan sonrasında Balat-Hasköy arasına yerleştirildi ve Karaköy-Eminönü arasındaki eski köprü yerine çağıl bir köprü yapılmış oldu.
 
Günün öteki mühim vakaları
 
1865: ABD Başkanı Abraham Lincoln bir suikastçı tarafınca öldürüldü.
1900: Paris Internasyonal Fuarı açıldı. Fuarda Osmanlı Pavyonu da yer aldı.
1928: Eski Tecim Bakanı Ali Cenani Bey, bakanlık bütçesinin kullanılmasında usulsüzlük yapmış olduğu nedeni öne sürülerek dokunulmazlığı kaldırılarak Yüce Divan’a verildi.
1931: İspanya’da Kral XIII. Alfonso tahttan çekildi ve cumhuriyet diye deklare edildi.
1947: Güreşçi Yaşar Doğu Avrupa Şampiyonu oldu, ulusal ekip Avrupa üçüncülüğünü kazanmıştır.
1987: Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğu’na tam üyelik için resmen başvurdu. Türkiye’nin AET’ye tam üyelik başvurusu Devlet Bakanı Ali Bozer tarafınca Belçika Dışişleri Bakanı ve AET Dönem Başkanı Leo Tindemans’a verildi.
1992: Başbakan Turgut Özal’a silahlı saldırıda bulunan ve 20 yıl hapis cezasına çarptırılan Kartal Demirağ, şartlı tahliyeden yararlanarak özgür kaldı.
1994: ABD jetleri, Irak’ın kuzeyinde, üç Türk subayının da bulunmuş olduğu iki helikopteri yanlışlıkla düşürdü.
1994: Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan’ın grup hitabı hakkında Devlet Güvenlik Mahkemesi, Ankara Cumhuriyet ve Yargıtay başsavcılıkları üç ayrı soruşturma açtı.
1999: NATO harp uçakları yanlışlıkla Kosovalı Arnavut mültecilerin konvoyunu bombaladı, 75 şahıs öldü.
2000: Rusya nükleer harp başlığı sayısının indirimini öngören Start-II anlaşmasını onayladı.
2005: Gazeteci ve yazar Esen Ünür 63 yaşlarında Ankara’da vefat etti.
 
Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
Şubat ayı arşivi
Mart ayı arşivi
1 nisan
2 nisan
3 nisan
4 nisan
5 nisan
6 nisan
7 nisan
8 nisan
9 nisan
10 nisan
11 nisan
12 nisan
13 nisan